Zaproszenie na otwarte posiedzenie naukowe Centrum Prawa Medycznego i Biotechnologii, którego przedmiotem będzie:
prezentacja wyników projektu badawczego NCN p.t. „Rola kodeksów etyki lekarskiej oraz standardów zawodowych w biomedycynie i ich znaczenie dla odpowiedzialności prywatnoprawnej” nr 2021/41/B/HS5/04277, w części dotyczącej „Badań empirycznych standardów zawodowych w Polsce oraz standardów zawodowych w dokumentach Rady Europy„.
Wyniki badań zreferuje i wprowadzi do dyskusji dr Jan Lipski.
Posiedzenie odbędzie się w dniu 14 marca2024 r. (czwartek)od godz. 17.00, w sali 209, Iuridicum I (sala prof. Witolda Czachórskiego).
Poniżej znajduje się plan wystąpienia i poglądowe materiały na czwartkowe posiedzenie.
Centrum Prawa Medycznego współorganizatorem międzynarodowej konferencji naukowej
Od lewej: prof. Leszek Bosek (kierownik Centrum Prawa Medycznego WPiA UW), dr Annagrazia Altavilla (sekretarz EAHL), prof. Tomasz Giaro (dziekan WPiA UW), prof. Steven Lierman (prezydent EAHL), prof. Joaquin Cayon-De Las Cuevas (wiceprezydent EAHL), dr Dorota Krekora-Zając (adiunkt w Katedrze Prawa Cywilnego Porównawczego i współpracowniczka CPM WPiA UW).
Trwają prace nad przygotowaniem 9. edycji konferencji naukowej o prawach podstawowych w medycynie organizowaną przez European Association of Health Law (EAHL) oraz Centrum Prawa Medycznego i Biotechnologii WPiA UW, która ma się odbyć 18-20 września 2024 r. na Uniwersytecie Warszawskim.
8 listopada odbyło się spotkanie robocze przedstawicieli zarządu EAHL (prezydenta – prof. Stevena Liermana z Katolickiego Uniwersytetu Leuven, wiceprezydenta – prof. Joaquina Cayon-De Las Cuevasa z Instytutu Badań nad Zdrowiem w Kantabrii, sekretarz – dr Annagrazi Altavilli ) oraz krajowego komitetu organizacyjnego (w skład którego wchodzą m.in. prof. Leszek Bosek, dr Witold Borysiak, dr Janusz Roszkiewicz, dr Jan Lipski, dr Dorota Krekora-Zając). Na spotkaniu omówiono plan działania oraz przyjęto pierwsze uzgodnienia, w tym m.in. ustalono osobę jednego z honorowych mówców, którym ma być prof. UW dr hab. Marcin Wiącek, Rzecznik Praw Obywatelskich.
Konferencja została objęta patronatem Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Pacjenta, Wydawnictwa Wolters Kluwer oraz dziennika „Rzeczpospolita”.
Więcej informacji o wydarzeniu na stronie:
Wykładowcy WPiA UW z referatami na Światowym Kongresie Prawa Medycznego w Wilnie
Dwaj wykładowcy naszego Centrum – dr Witold Borysiak i dr Janusz Roszkiewicz – wzięli udział w Światowym Kongresie Prawa Medycznego, który odbył się 2-4 sierpnia w Wilnie. Dr Witold Borysiak wygłosił referat pt. The Relevance of the Medical Standards for private law liability in Comparative Perspective, natomiast dr Janusz Roszkiewicz wygłosił referat pt. The Codes of Medical Ethics, Good Practices and Other Professional Standards – Just Nonbinding Guidelines or Something More?
W swoich referatach przedstawili częściowe wyniki badań prowadzonych w ramach grantu pt. Rola kodeksów etyki lekarskiej oraz standardów zawodowych w biomedycynie i ich znaczenie dla odpowiedzialności prywatnoprawnej (nr 2021/41/B/HS5/04277, kierownik: prof. dr hab. Leszek Bosek).
Abstrakty ich wystąpień można pobrać poniżej:
ETPC zajmie się skargą lekarza, skazanego za propagowanie informacji sprzecznych z wiedzą naukową. Europejski Trybunał Praw Człowieka zakomunikował skargę austriackiego lekarza na pogwałcenie jego prawa do wolności słowa (Bielau v. Austria). W 2017 r. izba lekarska wymierzyła mu karę pieniężną w wysokości 2000 euro w zawieszeniu za umieszczanie na jego osobistej stronie internetowej informacji wskazujących, że „szczepionki nigdy nie chroniły przed żadnymi chorobami”. W 2018 r. sąd administracyjny oddalił odwołanie, powołując się na opinię biegłego, z której wynikało że tak jednostronnie negatywna ocena szczepionek jest sprzeczna z wiedzą medyczną. Trybunał oceni, czy dyscyplinarne ukaranie lekarza była zgodne z art. 10 Konwencji, a w szczególności konieczne dla ochrony zdrowia publicznego.
ETPC oddalił skargę byłego duńskiego lekarza skazanego na karę pozbawienia wolności w zawieszeniu za „usiłowanie spowodowania wspomaganego samobójstwa” (art. 240 duńskiego Kodeksu karnego). Były lekarz został usunięty z zawodu po tym, jak w wywiadzie radiowym przyznał się do zaaplikowania pacjentowi cierpiącemu na chorobę płucną Fenemal, lek na epilepsję, który w wysokich dawkach grozi śmiercią. Mimo to nawet po odebraniu prawa wykonywania zawodu kontynuował działalność, skupiając się na tematyce samobójstwa. Oficjalnie twierdził, że nikogo nie zachęcał do popełnienia samobójstwa, a jedynie udzielał ogólnych porad na temat sposobów odebrania sobie życia. Sąd jednak ustalił, że nie tylko udzielał porad konkretnym pacjentom, jak popełnić samobójstwo, ale też pomagał ich w zdobyciu środków farmakologicznych, które w odpowiednio wysokich dawkach były śmiercionośne. W skardze do ETPC były lekarz podnosił, że z art. 10 Konwencji wynika prawo do rozpowszechniania informacji na temat sposobów popełniania samobójstwa. Trybunał jednak się z nim nie zgodził, stwierdzając, że należy rozróżnić między prawem do udostępniania informacji na temat sposobu popełniania samobójstwa ogółowi społeczeństwa (które mieści się w ramach wolności słowa), a udostępnianiem takich informacji konkretnym osobom (co poza wolność słowa wykracza). Trybunał zwrócił uwagę na brak konsensusu w państwach europejskich co do tej kwestii, co skutkuje szerokim marginesem swobody w zwalczaniu zjawiska wspomaganego samobójstwa.
Wyrok ETPC świadczy o ambiwalentności standardu w zakresie udzielania przez lekarzy informacji na temat wspomaganego samobójstwa, który różni się w zależności od kraju.
(wyrok z 12.4.2022 r., Lings v. Dania)
Dnia 29 marca o godz. 18:30 w sali 209 Collegium Iuridicum I odbędzie się wykład prof. UŁ dr hab. Pawła Księżaka pt. „Zasady deontologii a wolność słowa„. Wykład jest realizowany w ramach projektu badawczego NCN przyznanego Centrum Prawa Medycznego i Biotechnologii Uniwersytetu Warszawskiego pt. „Rola kodeksów etyki lekarskiej oraz standardów zawodowych w biomedycynie i ich znaczenie dla odpowiedzialności prywatnoprawnej” (Nr rej. 2021/41/B/HS5/04277).
22 lutego 2023 r. odbyło się seminarium Centrum Prawa Medycznego i Biotechnologii zatytułowane „Odpowiedzialność cywilna za szkodę wyrządzoną przez produkt biotechnologiczny„. Wykład wprowadzający wygłosiła mgr Beata Kozielewicz-Kutrzepa.
18 stycznia 2023 roku o godz. 17.00 odbyło się seminarium Centrum Prawa Medycznego i Biotechnologii w języku angielskim pt. „Euthanasia in the UK and Canada„. Wykład wprowadzający do dyskusji wygłosił Chay M. Burt z University of Sussex.
27 maja 2022 r. o godz. 18:30 w sali 209 Collegium Iuridicum I mgr Magdalena Gąska wygłosiła referat wygłosi pt. „Odpowiedzialność cywilna za szkodę wyrządzoną przez zastosowanie sztucznej inteligencji przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych”.
Pani dr Agnieszka Skoczylas (Sędzia Okręgowego Sądu Lekarskiego w Warszawie) dnia 30 marca 2022 r. udzieliła prelekcji na temat odpowiedzialności za naruszenie standardów zawodowych na przykładach z orzecznictwa Okręgowego Sądu Lekarskiego w Warszawie. Seminarium obiftowało w liczne przykłady wpływu standardów zawodowych na odpowiedzialność dyscyplinarną. Spotkanie zostało przeprowadzone w trybie hybrydowym.
Na podstawie zarządzenia nr 47 Rektora UW z dnia 11 kwietnia 2022 r. (Monitor UW z 2022 r., poz. 86), wraz z zarządzeniami zmieniającymi, powołano zespoły związane z projektowaniem rozpoczęcia kształcenia na kierunku lekarskim. W skład zespołów weszli również członkowie Centrum Prawa Medycznego i Biotechnologii WPiA UW. Zespoły mają na celu opracowanie programu studiów lekarskich na reaktywowanym po 70 letniej przerwie Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego.
Narodowe Centrum Nauki przyznało finansowanie dla projektu pt. „Rola kodeksów etyki lekarskiej oraz standardów zawodowych w biomedycynie i ich znaczenie dla odpowiedzialności prywatnoprawnej” (Nr rej. 2021/41/B/HS5/04277) pod kierownictwem prof. UW dr hab. Leszka Boska w ramach konkursu OPUS 21.
Aby uzyskać dostęp do listy rankingowej należy kliknąć w poniższy link i zaznaczyć następujące opcje na stronie internetowej: 1. Konkurs – OPUS 21, 2. Panel- HS5.
https://ncn.gov.pl/konkursy/wyniki/2021-11-26-opus21-preludium20
24 listopada 2021 r. odbyło się spotkanie naukowe Centrum Prawa Medycznego i Biotechnologii WPiA UW, podczas którego referat pt. „Znaczenie i rola kodeksów etyki lekarskiej oraz standardów zawodowych w medycynie dla odpowiedzialności cywilnej” wygłosił dr Witold Borysiak. Po wygłoszeniu prelekcji nastąpiła ciekawa dyskusja. Następne seminarium Centrum odbędzie się dnia 22 grudnia o godz. 18:30 w trybie online. Szczegóły wkrótce w zakładce „Aktualności”.
TSUE: Prawo Unii stoi na przeszkodzie przepisom krajowym przewidującym wygaśnięcie z mocy prawa, bez zbadania ewentualnego ryzyka dla zdrowia i życia ludzi, pozwolenia na import równoległy produktu leczniczego po upływie jednego roku od daty wygaśnięcia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu referencyjnego produktu leczniczego.
Dnia 27 października 2021 r. (środa) o godz. 18:30 w sali 416 Collegium Iuridicum I odbędzie się seminarium Centrum Prawa Medycznego i Biotechnologii WPiA UW. Dla tych z Państwa, którzy nie będą mogli pojawić się osobiście, będzie prowadzona transmisja zdalna na platformie Google Meets. Link do spotkania: meet.google.com/uyg-rmev-svs
Naszym gościem będzie Pani dr Iwona Wrześniewska-Wal, która wygłosi referat pt. „Alternatywne formy rozstrzygania sporów z zakresu odpowiedzialności zawodowej lekarzy w świetle aktualnego orzecznictwa sądów lekarskich”.
TSUE: Produkt leczniczy wydawany bez recepty w jednym państwie członkowskim może być sprzedawany w innym państwie członkowskim jedynie wówczas, gdy także to drugie państwo pozwoliło na dopuszczenie wskazanego produktu do obrotu.
TSUE: Zamieszczony w wydrukowanej gazecie artykuł zawierający nieprawidłową poradę zdrowotną dotyczącą stosowania rośliny, zastosowanie się do której to porady przez czytelnika doprowadziło do powstania uszczerbku na jego zdrowiu, nie stanowi produktu wadliwego w rozumieniu prawa Unii.
Sąd Unii Europejskiej: pomoc publiczna dla największego przewoźnika lotniczego w Skandynawii w związku ze szkodami poniesionymi wskutek pandemii COVID-19 zgodna z prawem UE
W kwietniu 2020 r. Dania i Szwecja zgłosiły Komisji Europejskiej dwa odrębne środki pomocy na rzecz spółki SAS AB, z których oba miały postać gwarancji obejmującej odnawialną linię kredytową w wysokości maksymalnej 1,5 mld koron szwedzkich (SEK). Środki te miały na celu częściowe naprawienie SAS szkód wynikających z odwołania lub reorganizacji jego lotów w następstwie wprowadzenia ograniczeń w zakresie przemieszczania się w kontekście pandemii Covid-19. Decyzjami z 15 kwietnia 2020 r. i z 24 kwietnia 2020 r. Komisja zakwalifikowała zgłoszone środki jako pomoc państwa zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107ust. 2 lit. b)TFUE. Zgodnie z tym przepisem pomoc mająca na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi jest zgodna z rynkiem wewnętrznym. Przewoźnik lotniczy Ryanair wniósł skargi o stwierdzenie nieważności tych decyzji, które jednak zostały oddalone przez dziesiątą izbę Sądu Unii Europejskiej. Izba ta potwierdziła w tym kontekście pierwszy raz zgodność z prawem indywidualnych środków pomocy przyjętych w celu przeciwdziałania konsekwencjom pandemii Covid-19 w świetle art.107ust. 2 lit. b)TFUE.
Sąd oddalił w pierwszej kolejności zarzut dotyczący niezgodności przyznanej pomocy z rynkiem wewnętrznym z tego powodu, że przeznaczona jest ona na naprawienie szkód poniesionych przez pojedynczą spółkę. W tym względzie Sąd wyjaśnił, że zgodnie z art.107 ust. 2 lit. b) TFUE pomoc może być przeznaczona na naprawienie szkód spowodowanych zdarzeniem nadzwyczajnym, nawet jeżeli korzysta z niej tylko jedno indywidualne przedsiębiorstwo, bez naprawienia wszystkich szkód spowodowanych tym zdarzeniem. W konsekwencji Komisja nie naruszyła prawa z tego tylko powodu, że ze środków pomocy na rzecz SAS nie skorzystali wszyscy poszkodowani przez pandemię Covid-19.W drugiej kolejności Sąd oddalił zarzut Ryanaira kwestionujący proporcjonalność środków pomocy względem szkód wyrządzonych SAS przez pandemię Covid-19. Sąd przypomniał najpierw, że art.107ust.2lit.b) TFUE pozwala jedynie na naprawienie szkód gospodarczych spowodowanych bezpośrednio klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi. Niemniej jednak, ze względu na ewolucyjny charakter pandemii i perspektywiczny siłą rzeczy charakter oszacowania szkody spowodowanej przez nią SAS, Komisja przedstawiła wystarczająco dokładnie metodę obliczeniową oszacowania tej szkody, która pozwala uniknąć ryzyka ewentualnego przeszacowania. W tym kontekście Sąd podkreślił ponadto, że Dania i Szwecja zobowiązały się przeprowadzić ocenę ex post szkody faktycznie poniesionej przez SAS, najpóźniej do dnia 30 czerwca2021r.,i zażądać w danym przypadku od SAS zwrotu pomocy przekraczającej tę szkodę, z uwzględnieniem całej pomocy, jaka może zostać przyznana SAS z powodu pandemii Covid-19,w tym pomocy przyznanej przez organy zagraniczne. W trzeciej kolejności Sąd oddalił zarzut dotyczący rzekomego naruszenia zasady niedyskryminacji. Pomoc indywidualna wprowadza bowiem ze swej natury różnicę w traktowaniu, a wręcz dyskryminację, która jest nierozerwalnie związana z indywidualnym charakterem tego środka. Twierdzenie, że taka pomoc jest sprzeczna z zasadą niedyskryminacji, sprowadza się tym samym do systematycznego podważania zgodności z rynkiem wewnętrznym każdej pomocy indywidualnej, podczas gdy prawo Unii zezwala państwom członkowskim na przyznanie takiej pomocy, pod warunkiem że są spełnione wszystkie przesłanki ustanowionewart.107TFUE.
Sąd potwierdził z jednej strony, że cel rozpatrywanych środków spełnia warunki ustanowione w art.107 ust.2lit.b) TFUE, gdyż faktycznie zmierza on do częściowego naprawienia szkód wyrządzonych SAS zdarzeniem nadzwyczajnym, a mianowicie pandemią Covid-19. Sąd stwierdził, z drugiej strony, że różnica w traktowaniu na korzyść SAS jest odpowiednia do osiągnięcia celu tych środków i nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu, mając na uwadze, że SAS posiada największy udział w rynku w Danii i w Szwecji i że udział ten jest znacznie większy niż udziały jego najbliższych konkurentów w obu tych krajach.
(omówienie na podstawie komunikatu prasowego nr 52/21 dot. wyroków Sądu UE z 14 kwietnia 2021 r. w sprawach T‑378/20 i T-379/20).
Niemiecki Trybunał Konstytucyjny: blankietowy zakaz zbiorowego kultu religijnego niezgodny z konstytucją
29 kwietnia 2020 r. Federalny Trybunał Konstytucyjny w Karlsruhe zawiesił obowiązujący wówczas w Dolnej Saksonii zakaz odbywania się nabożeństw religijnych w kościołach, synagogach i meczetach, z uwagi na jego bezwyjątkowy charakter.
(Orzeczenie 2. Izby II Senatu FTK z 29 kwietnia 2020 r., 1 BvQ 44/20).
Europejski Trybunał Praw Człowieka: 3700 euro zadośćuczynienia za błąd lekarski skutkujący
śmiercią dziecka jest niewystarczające z punktu widzenia art. 2 Konwencji
13 kwietnia 2021 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie skargi małżonków z
Mołdawii, których córka umarła w 2003 r. wskutek błędu lekarskiego popełnionego w trakcie porodu.
Para w 2003 r. złożyła zawiadomienie o popełnienie przestępstwa, ale prokuratura dopiero w 2009 r.
postawiła lekarza w stan oskarżenia, a w tym samym roku sąd umorzył postępowanie z uwagi na
przedawnienie. W 2010 r. para wystąpiła z roszczeniem cywilnym przeciwko lekarzowi i szpitalowi. W
2011 r. sąd I instancji zasądził na rzecz rodziców 3700 euro zadośćuczynienia, a sąd II instancji
uzupełnił ją dodatkowo o zwrot kosztów pogrzebu dziecka.
Trybunał stwierdził, że władze mołdawskie dopuściły się naruszenia proceduralnego aspektu prawa
do życia, wynikającego z art. 2 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
(wyrok ETPC z 13 kwietnia 2021 r., Scripnic v. Mołdawia).